KHẢO-LUẬN

 

 

II.
B
INH-K CỔ-TRUYỀN

 

       

4 - Binh-Khí Chấn Nện

 

 

BÚA-RIỀU TRẬN


« PHỦ » & « VIỆT »

( - )

       

 

 

 

         « Búa-Rìu Trận » thuôc Loại Binh-Khí Chấn-Nện, phôi-thai từ Ríu Trận bắt nguồn từ lưỡi Rìu Đồng cổ xưa, để trở thành một loại « Búa-Rìu Trận » gọi là « Đao-Phủ », mà ngày nay gọi vắn-tắt là « Phủ ». (Xin xem « Việt-Nam Tự Điển - Ban Văn-Học, Hội Khai Trí Tiến Đức Khối Thảo », Ấn-Bản 1931, Hà-Nội)

 

Lưỡi RÌU Đồng cổ xưa của Việt-tộc
Trều-đại Nhà Hồng-Bàng
(2879~258 TCN)

(Tín-Dụng Ảnh : Nguyễn Ngọc Phương Đông)

 

         « Búa-Rìu Trận » gồm có Hai Loại :

                    1 - Loại Búa-Rìu Trận không gắn lưỡi Giáo ;

                    2 - Loại Búa-Rìu Trận có gắn thêm lưỡi Giáo.

              1 - Loại Búa-Rìu Trận không gắn lưỡi Giáo : gọi là « Phủ » (), được chia ra làm Ba Hạng :

                           A) - Hạng « Song-Phủ » (双 ) ;

                           B) - Hạng « Độc-Phủ » (双 ) ;

                           C) - Hạng « Đại-Phủ » (双 ).


                1A) - Hạng « Song-Phủ » (双 斧) : Đó là thứ Búa Trận Cán Ngắn không gắn Lưỡi Giáo để sử-dụng bằng một cặp, rất thông-dụng tại nước Đại-Việt và nước Trung-Hoa.
                Thuở xưa, Danh-Tướng Trình-Giảo-Kim ( 程 咬 金 ) (589-665 JC) thời Triều ĐƯỜNG-Thái-Tông (TANG Taizong - 唐太宗) đã từng nổi danh về Song-Phủ.


                1B) - Hạng « Độc-Phủ » (獨 斧) : Đó là thứ Búa-Rìu Trận Cán Dài vừa tầm không gắn Lưỡi Giáo, đo lọt lòng từ 90 cm đến 110 cm và gồm có nhiều hình-dạng khác nhau. Một cách khái-quát, thì nó được chia ra làm Hai Nhóm :

                               α) Nhóm Búa-Rìu Trận dùng theo Đơn-Thủ Độc-Phủ (單 手 獨 ) ;

                               β) Nhóm Búa-Rìu Trận dùng theo Song-Thủ Độc-Phủ ( 手 獨 ).


                     1B-α) Nhóm Búa-Rìu Trận dùng theo Đơn-Thủ Độc-Phủ : Thứ Độc-Phủ này được sử-dụng bằng Một Tay nhiều hơn bằng Hai Tay, rất thông-dụng tại các nước Âu-Châu và Trung-Đông
.


« Độc-Phủ » dùng theo Đơn-Thủ Đọc-Phủ
THAILAND - Thế-Kỷ 19
.


« Độc-Phủ » dùng theo Đơn-Thủ Đọc-Phủ
ẤN-ĐỘ - Thế-Kỷ 18

 

« Độc-Phủ » dùng theo Đơn-Thủ Đọc-Phủ
ĐỨC-QUỐC - Thế-Kỷ 15

 

 

                    1B-β) Nhóm Búa-Rìu Trận dùng theo Song-Thủ Độc-Phủ : Thứ Độc-Phủ này có chiều dài lọt lòng đo khoảng ± 1,10 m để sử-dụng bằng hai tay và tùy lúc bằng một tay.
                     Đây là món binh-khí rất thông-dụng trên thế-giới nói chung và ở nước Đại-Việt nói riêng.

Búa-Rìu Trận dùng theo « Song-Thủ Độc-Phủ »
ẤN-ĐỘ - Thế-Kỷ 18

Búa-Rìu Trận dùng theo « Song-Thủ Độc-Phủ »
TRUNG-ĐÔNG - Thế-Kỷ 16

 

 


                     Dưới thời Nhà LÝ thì các Loại Búa Trận đã được phát-huy đến mức tột-cùng. Chính nhờ đó mà ngày nay những Dòng Võ Trận của chúng ta còn sở-hữu được những bài Thảo-pháp vi-diệu dạy phương-cách sử-dụng Búa Trận.




Búa-Rìu Trận dùng theo « Song-Thủ Độc-Phủ »
TÂY-TẠNG - Thế-Kỷ 19.


                     Dưới thời ĐƯỜNG Triều 唐 朝 (618–907) và dưới thời Võ-Tắc-Thiên 武 则 天 (690~705) hùng-tướng Tiết-Cương 薛 剛 đã từng nổi danh chốn sa-trường với cây Độc-Phủ.




                1C) - Hạng « Đại-Phủ » (大 斧) : Đó là thứ Búa Trận Cán Dài không gắn Lưỡi Giáo, nhưng Móc Ngạnh sắc bén phía đối-diện với lưỡi Búa Riều, và đo lọt lòng từ 175 cm đến 198 cm để sử-dụng bằng hai tay.
                Đại-Phủ gồm có rất nhiều hình-dạng khác nhau. Mẫu Đại-Phủ được biết tới nhiều nhất là « Khai Sơn Đại Phủ » (開 山 大 斧) ».


Búa-Rìu Trận « Khai-Sơn Đại Phủ (開 山 大 斧) »
thời Nhà TỐNG (960~1279).


                 Loại « Khai Sơn Đại Phủ » (開 山 大 斧) này là binh-khí thường được sử dụng ở Trung-Hoa nhiều hơn là ở Đại-Việt và nhất là được tướng-sĩ triều Nhà Liêu (Liao - 915–1125) và Tây-Liêu (1124–1218) ngày xưa ưa chuộng.  Hùng-tướng La-Tinh-Hải 羅 菁 海 của Tây-Liêu 西 獠 đã từng được lừng danh xưa kia nhờ cây « Khai Sơn Đại Phủ » (開 山 大 斧) này. 



              2 - Loại Búa-Rìu Trận có gắn lưỡi Giáo-Sóc : nó được chia ra làm Hai Hạng :

                           A) Hạng Búa Trận có gắn lưỡi Giáo-Sóc Ngắn ;

                           B) Hạng Búa Trận có gắn lưỡi Giáo-Sóc Dài.


                 2A) Hạng Búa Trận có gắn lưỡi Giáo-Sóc Ngắn : Đó là thứ Búa Trận cán dài vừa tầm để sử-dụng bằng hai tay hoặc bằng một tay, và được thông-dụng để khắp nơi trên hoàn-cầu.

Búa-Rìu Trận Qajar với Lưỡi Giáo-Sóc Ngắn
có bốn Ngạnh Gai bao quanh và tra Cán Dài vừa tầm
IRAN - Thế-Kỷ 19




                 2B) Hạng Búa-Rìu Trận có gắn lưỡi Giáo-Sóc Dài : Đó là Búa-Rìu Trận Cán Dài mà người Trung-Hoa vẫn thường gọi là « Phủ Việt ».
                 Búa-Rìu Trận này chính là món Binh-Khí do Việt-tộc sáng-chế thuở xa xưa, vì thế mà có tên gọi là « Phủ-Việt » ( ). Người ta phân-biệt trong Hạng Búa-Rìu Trận này Hai Nhóm :

                    2B-α) Nhóm « Song-Phủ-Việt » (双 ) : Đó là thứ Búa-Rìu Trận có gắn Lưỡi Giáo-Sóc và Cán Ngắn, đo lọt lòng từ 54 đến 66 cm, được sử-dụng bằng một cặp.


Song Phủ-Việt
(Phục-chế để luyện-tập trong các Võ-Đường)


(Tín-dụng Ảnh : ChinaTown Shop)



                     2B-β) Nhóm « Đại Phủ-Việt » (大 斧 鉞) : Đó là thứ Búa Trận có gắn Lưỡi Giáo-Sóc và Cán Dài để sử-dụng bằng hai tay.
                    Tuy loại Búa-Rìu Trận Đại Phủ-Việt này trọng-lượng tương-đối nhẹ hơn loại Khai Sơn Đại Phủ, nhưng kỳ-thật lợi-hại hơn nhiều.
                          Và Búa-Rìu Trận Đại Phủ-Việt (大 斧 鉞) là loại binh-khí đặc-thù của nước Đại-Việt.

 

Đại Phủ-Việt
(大 斧 鉞)


( Tín-dụng Ảnh : Bình-Định Sa-Long-Cương France )


                         Mãi tới thời Nhà NGUYỄN (1802-1945) binh-khí Trung-Cổ Đại Phủ-Việt này vẫn còn được chọn để sử-dụng trong ngày Tế Lễ Đàn NAM-GIAO và trong những buổi Múa Bát-Dật tại Hoàng-Triều.

 

Đại Phủ-Việt (大 斧 鉞) và Lăng-Khiên (稜 牽) sử-dụng trong buổi Múa Bát-Dật ngày Tế Lễ Đàn NAM-GIAO
thời Nhà NGUYỄN, dưới triều vua Khải-Định (1916-1926).


       Đến cuối Thế-Kỷ 19, còn có một Loại Đại-Phủ-Việt đã được chế-tác để dùng trang-hoàng Bảng Sưu-Tập Vũ-Khí Cổ đúng hơn dùng cho chiến-trường :
 

Đại Phủ-Việt (大 斧 鉞) dùng trang-hoàng Bảng Sưu-Tập Vũ-Khí Trung-Cổ đúng hơn là dùng cho chiến-trường.
- Việt-Nam - Cuối Thế-Kỷ 19 -


( Tín-dụng Ảnh : swordforum.com )

 

 

Ban Võ-Sư
VÕ-TRẬN-ĐẠI-VIỆT
Bình-Định Sa-Long-Cương
FRANCE

TRỊNH Quang Thắng

 

 

 

 

 

 

Trở lại Trang KHẢO-LUẬN
Binh-Khí Cán-Dài

 

 

 

Copyright © 2004 - 2019 by ACFDV - All rights reserved.